Хятад, Энэтхэгийн сэргээгдэх эрчим хүчний өсөлтөөс Монгол юуг суралцах вэ?

 2025.10.07
 Эх сурвалж: Reuters, Ember Energy Report 2025
 Эх нийтлэл – Reuters

⚡ Түүхэн эргэлт: Дэлхий нүүрснээс татгалзаж эхэллээ

2025 оны эхний хагас жилд сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрүүд — нар ба салхи — анх удаагаа дэлхийн хэмжээнд нүүрсний цахилгаан үйлдвэрлэлээс илүү хэмжээний цахилгаан гаргажээ.

Ember судалгааны байгууллагын тайланд дурдсанаар,

• Сэргээгдэх эх үүсвэрүүд нийт 5,072 тераватт цаг (TWh) цахилгаан үйлдвэрлэж,
• Нүүрсний станцуудын 4,896 TWh-ийг давсан байна.

 “Бид эрчим хүчний салбарт маш чухал эргэлтийн эхлэлтэй нүүр тулж байна. Нар, салхи хоёр дэлхийн өсөн нэмэгдэж буй эрэлтийг хангахуйц хурдаар өсөж байна.”
— Малгорзата Виатрос-Мотыка, “Ember” байгууллагын ахлах шинжээч

☀️ Өсөлтийн гол хөтлөгчид: Хятад ба Энэтхэг

• Хятад улс дэлхийн хамгийн том цахилгаан хэрэглэгч бөгөөд 2025 оны эхний хагаст:
• Нүүрсний цахилгаан үйлдвэрлэлээ 2 %-иар бууруулж,
• Нарны цахилгааныг 43 %,
• Салхиныг 16 %-иар нэмэгдүүлжээ.
• Энэтхэг улс:
• Нарны үйлдвэрлэлээ 31 %,
• Салхиныг 29 %-иар өсгөсөн байна.

Энэ нь дэлхийн нийт цахилгааны эрэлт 2.6 % (369 TWh)-аар нэмэгдэхэд, түүний бараг бүх өсөлтийг нар ба салхи хангаж байгааг харуулжээ.

 Яагаад энэ өөрчлөлт чухал вэ?

1️. Уур амьсгалын зорилт

Нүүрсний цахилгаан станц нь байгалийн хийнхээс хоёр дахин их CO₂ ялгаруулдаг. Энэ ялгаралтыг бууруулах нь дэлхийн дулаарлыг хязгаарлах гол түлхүүр юм.

2️. Эдийн засгийн үр ашиг

Нар, салхины станцуудын өртөг жил ирэх тусам буурч, ашиглалтын хугацаа уртасч байгаа нь инвестици татах боломж улам нэмэгдэж байна.

3️. Эрчим хүчний аюулгүй байдал

Импортын түлшнээс хараат байдлыг бууруулж, өөрийн эх үүсвэрээр тогтвортой эрчим хүч үйлдвэрлэх боломж олгодог.

 Монгол Улсад ямар боломж нээгдэж байна вэ?

Монгол бол дэлхийн хамгийн өндөр нарны тусгалтай бүсүүдийн нэг бөгөөд салхины потенциал ч асар их.
Гэсэн хэдий ч дараах асуудлууд шийдвэрлэх шаардлагатай хэвээр байна:

•  Сүлжээний шинэчлэл – сэргээгдэх эх үүсвэрийг тогтвортой хүлээн авах чадвар хязгаартай.
•  Хадгалах системийн дутагдал – LiFePO₄ зэрэг батерей технологийг өргөн нэвтрүүлэх хэрэгтэй.
•  Бодлогын дэмжлэг ба санхүүжилт – хөрөнгө оруулалт татах эрх зүйн орчныг сайжруулах шаардлагатай.
•  Жижиг хэмжээний төсөл – айл өрх, аж ахуйн нэгжийн түвшинд “офф-грид” шийдлүүдийг өргөжүүлэх нь зүйтэй.